NEDİR? BESLENME
Kafein Nedir?
Kafein, ilaç sanayiinde uyaran madde olarak kullanılır. Etken maddeleri, tein, guarin, ve mateindir. Kafein azotlu, organik bir bileşiktir.
Kafein doğada doğal olarak bulunmasının yanısıra, yapay olarak da üretilir. Kafein bir uyaran olması sebebiyle, adrenalin ve dopamin salgılanmasını artırarak, bir süre enerji düzeyinin yükselmesine sebep olur. Bu yükseliş, vücuda alınan kafein miktarına göre uykusuzluk, stres ve asabiyete sebep olduğu gibi adrenalinin yükselmesi nabız ve tansiyonun yükselmesine sebep olur.
Kafein Tüketimi
Kafein etkisi bireye göre değişir. Düzenli kafein tüketen bireylerde, 300 mg.'lık bir kafein tüketimi bir etki göstermezken, kafeinsiz beslenen bireylerde 100 mg.'lık bir tüketim bile vücudun dengesini büyük oranda bozabilir. Tıp insanları tarafından, günlük 150/250 mg. arasında kafein tüketimi önerilmektedir.
Kafeinin Yan Etkileri
Kafeinin yan etkileri kişiden kişiye değişkenlik göstermekle beraber, etki süreleri de aynı şekilde bireyseldir. Ortalama olarak kafein vücutta 6 saat etki gösterirken, hamilelerde bu 12 saat civarında olur. Anne karnındaki bebekte ise 100 saat etkisi görülebilmektedir.
Birey sürekli artırarak kafein tüketiyorsa ve aniden kafein miktarında azalma olursa; bireyde adaptasyon eksikliği, sinirlilik, huzursuzluk, kendini boşlukta hissetme, kas ağrısı, istemsiz titreme, bulantı, ruhsal çöküntü ve depresyon görülebilir.
Kafein Nasıl Bırakılır?
Kafeinde bir tür bağımlılıktır. Kafeini bırakmayı hedeflemiş bireylerde, yukarıda yazdıklarımız, ilk 48 saat boyunca en yüksek seviyede gözlemlenirken, iki günün ardından etkileri azalır ve 3 hafta sonunda tamamen ortadan kalkar. Bağımlılık sona erer.
Kafeinin Zararları
Kafein, mide salgısını artırdığı için ülser ve gastrite neden olur. Aynı zamanda sinir sistemine etki ederek, adenozinin emilimini bozar ve beyinin çalışma sistemini sekteye uğratır. Yüksek miktarda tüketilen kafein kalp kaslarını yorar. Hamilelerde ani kalp krizi ve bebek ölümlerine neden olabilirken, düşük kilolu doğuma ve erken doğuma da sebep olabilir.
Kafeinin Yararları
Bu kadar zararlarını saydığımız kafein, eğer ölçülü tüketilirse yararlarından faydalanılabilir. Örneğin beyinde salgılanan adenozinin etkilerini azaltarak damarların genişlemesine engel olur. Bu ağrı kesicilerin etkisini artırmasına zemin hazırlar. Adrenalinin salgılanmasını yükselttiği için astım krizlerinde kullanımı önerilir.
Düzenli ölçülerde kullanımı durumunda kafeinin, yan etkileri ve zararlarından uzak durmuş oluruz.
Kafein Nerelerde Bulunur?
Kafeini sadece ilaçlarda değil, yediğimiz çikolata, içtiğimiz çav, kahve, bitki çayları ve asitli içeceklerden de temin edebiliriz. Özellikle kahvelerde bulunan kafein yoğun olarak tüketilmektedir.