Tabhane Nedir?

Tabhaneler, bugün mimari ve sanat tarihi derslerinde camii adı altında işlenen bu yapılar aslında, gezici dervişler, ozanlar ve ahiler için inşaa edilmiş misafirhanelerdir.

İçinde kapalı avlunun yanı sıra ibadethane ve dinlenme bölümü barındıran bu yapılar Türk mimari tarihinde örnek niteliğindedir. Zamanla yapılma amacı terk edimeye başladıkça, bu yapılar camiiye döndürülmüştür. Bu yapı tipi 4 eyvanlı yapı plan şemasından doğmuş ve gelişmiştir. Hali hazırda Anadolu topraklarında 64 adet tabhane mekanı bulunur ve bunlar camiiye dönüştürülmüştür.

Tabhane, ismini eski Osmanlı döneminde, sosyal hizmetler için kullanılan imaretlerin geliştirilmesi ile almıştır. Ortada, girişte karşımıza çıkan kapalı avlu ve ana kütle olan bu avlunun iki yanına "beyt" de denilen misafirlerin barındığı mekanların inşaa edilmesiyle oluşur.Bu mekanlar o denmede hem misafirlerin barınması hem de toplantılar için kullanılırdı.

A) Girişte karşımıza ilk çıkan bölümdür. Kapalı avlu olan bu bölgeye ayakkabı ile girilebilir. Tonozla veya kubbe ile örtülüdür. Bu bölümğün ortasında şadırvan, aydınlatma feneri gibi unsurlar bulunabilir. Bu bölgeden diğer odalara direk geçiş sağlanır.

B) Avlu ile aynı hizada olan güneydeki bu bölüm ibadethanedir. Konaklayan misafirlerin ibadeti için yapıya eklenmiş bu bölümde mihrap bulunur. Ayakkabı ile girişi yasaktır bu yüzden avludan buraya merdivenle çıkılır ve merdiven başında ayakkabılar çıkarılır.

C) Bu bölgeler tabhane de denilen misafirhanelerdir. Misafirler üç gün kalma şartı ile burda konaklar yemek yer sohbet ederler. Burda ibadethaneye direk geçiş mümkün değildir.

Tabhaneler Eski osmanlının hoşgörüsünün en güzel örneğidir. Zamanla işlevini yitiren bu mekanlar kubbe eklenerek camiye çevrilmiştir.